Słownik zawodów niem.-pol.
Z Genepedia
To jest zalążek artykułu Słownik zawodów niem.-pol.. Możesz go rozwinąć i uzupełnić lub poddać weryfikacji. Jeśli uznasz że artykuł jest kompletny zaznacz ten fakt w Dyskusja:Słownik zawodów niem.-pol. o dokumencie.
Słownik zawodów niem.-pol.
- Został stworzony do współpracy z szablonami tłumaczenia aktów i dokumentów. Stanowi wyciąg słówek z tłumaczeń aktów metrykalnych zamieszczonych na forach genealogicznych.
- Do poszukiwania brakujących nazw zawodów należy wykorzystywać:
- Spis zawodów niem.-pol. - pozycja ze zbiorów Śląskiej Biblioteki Cyfrowej
- GenWiki - Spis nazw zawodów w języku niemieckim, pogrupowany alfabetycznie
- Spis nazw zawodów w języku niemieckim, pogrupowanych według branż
- Nazwy zawodów
Język niemiecki
 | Skrót
| Język polski
|
|---|---|---|
| Abdecker | – rakarz, hycel | |
| Ackerburger | – gospodarz/rolnik (zamieszkały w mieście) | |
| Ackerwirth | – gospodarz rolny | |
| Altsitzer | – dożywotnik | |
| Amtsdiener | – woźny | |
| Arbeiter | – robotnik | |
| Arbeiterfrau | – żona robotnika (kobieta nie pracująca zawodowo) | |
| Arbeiterin | – robotnica | |
| Ausgedinger | – emerytowany gospodarz, rolnik, wycużnik | |
| Aushilfs-Stationsmeister-Anwärter | – pomocnik naczelnika stacji (na kolei) | |
| Auszügler | – dożywotnik | |
| – | ||
| Bahnhofsvorsteher | – zawiadowca stacji (na kolei) | |
| Bauer | – rolnik albo robotnik u rolnika (w zależności od znaczenia pierwszego słowa) | |
| Bauunternehmer | – przedsiębiorca budowlany | |
| Bediente | – służący | |
| Bergmann | – górnik | |
| Besitzer | – właściciel | |
| Bettlerin | – żebrak, żebraczka | |
| Bureau Assistent | – asystent biurowy | |
| Bureaugehilfe | – pomocnik biurowy | |
| Bürgertochter | – córka mieszczanina | |
| Dachdeckermeister | – mistrz dekarski | |
| Diener | – służący, sługa | |
| Dienstmädchen czy Dienstmagd | – służąca | |
| – | ||
| – | ||
| Ehefrau des Vorschnitters | – żona brygadzisty robotników sezonowych (żniwiarzy) | |
| Eigenkäthner | – samodzielnego zagrodnika | |
| Eigentümer czy Eigenthuemer | – właściciel | |
| Eigentümerfrau | – żona właściciela | |
| Einlieger | Einl. | – komornik (bezrolny chłop) |
| Eisenbahner | – kolejarz | |
| Eisenbahnoberassistant | – starszy pomocnik kolejowy | |
| Eisendreher | – tokarz żelaza | |
| Einwohner | – komornika (chłopo-robotnik bez własnego domu) | |
| Ersatzreservist | – poborowy przeniesiony do rezerwy bez odbycia zasadniczej służby wojskowej | |
| – | ||
| – | ||
| Fabrikarbeiter | – robotnik fabryczny | |
| Fabrikschmied | – kowal fabryczny | |
| Fischer | – rybak | |
| Fleischer | – rzeźnik | |
| Fleischermeister | – mistrz rzeźnicki | |
| Fornal | – robotnik folwarczny, zwykle obsługujący konie | |
| Fornalfrau | – żona fornala | |
| – | ||
| – | ||
| Geprüfte Hebamme | – wyszkolona akuszerka | |
| Gärtner | – ogrodnik | |
| Gastwirth | – gospodarz (albo oberżysta) | |
| Gruben Arbeiter | – robotnik kopalniany | |
| Gruben Invalide | – inwalida górniczy | |
| Grundbesitzer | – posiadacza gruntu | |
| Gutsbesitzer | – właściciel ziemski | |
| Grenadier | – szeregowy | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Handelsmann | – handlarz | |
| Hebamme | – akuszerka | |
| Hauptlehrer | – dyrektor szkoły (?) | |
| Hausbesitzer | – właściciel domu | |
| Häuer | – rębacz (górnik) | |
| Häusler | – chałupnik | |
| Hilsfbahnwärter | – pomocniczy dróżnik kolejowy | |
| Hüttenarbeiter | – hutnik | |
| Huttenschmied | – kowal hutniczy (w hucie) | |
| – | ||
| Inwohner | – komornik (najemny robotnik bez własnego domu) | |
| Instmann | – pachołek | |
| – | ||
| – | ||
| Junglandwirt | – młody gospodarz rolny | |
| – | ||
| Kätner czy Käthner | – zagrodnik/chałupnik | |
| Kaufmann ? | – kupiec (?) | |
| Knecht | – parobek | |
| Kraftwagenführer | – Szofer | |
| Kretschmer | – karczmarz | |
| Krüger | – szynkarz | |
| Kürschner ? | – kuśnierz (?) | |
| Kutscher | – woźnica, furman | |
| – | ||
| Landarbeiter | – robotnik rolny | |
| Landwirt czy Landwirth | – gospodarz, rolnik | |
| Landwirtstochter | – córka rolnika | |
| Leibgedinger | – dożywotnik | |
| Leinwebers | – tkacza, tkacza płótna | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Malenmeister czy Malermeister | – mistrz malarski | |
| Maschinist | – maszynista lub operator maszyny | |
| Maurer | – murarz | |
| Müller | – młynarz | |
| Müllergeselle | – czeladnik młynarski | |
| Müllergesellefrau | – żona czeladnika młynarskiego | |
| – | ||
| – | ||
| Nachtwächter | – stróż nocny | |
| – | ||
| – | ||
| Oberleitungsaufseher | – pracownik odpowiedzialny za linie napowietrzne, np. elektryczne | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Pächter | – dzierżawca | |
| Parzellist | – właściciel gospodarstwa (działki) zakupionego po podziale gruntów należących do gminy | |
| Pferdeknecht | – stajenny, fornal | |
| – | ||
| Rentenempfänger | – renciarz, pobieracz rent | |
| Rentempfängerin | – renciarka/pobieraczka rent | |
| Renten empfänger | – pobierający rentę, rencista | |
| Rentierin | – Rentierka (kobieta utrzymująca się z dochodów płynących z inwestycji np. własnego kapitału, nieruchomości, odsetek od papierów wartościowych itp.) | |
| – | ||
| – | ||
| Schachtmeister | – kierownik budowlany (?) czy majster budowlany | |
| Schaffer | – rządca | |
| Scheuerwärter | – stodolny, czyli dozorca stodoły | |
| Schäferknecht | – parobek owczarski | |
| Schankwirth | – karczmarz | |
| Scheuermeister | – zarządca majątku | |
| Schlossergeselle | – czeladnik ślusarski | |
| Schmied | – kowal | |
| Schneider | – krawiec | |
| Schneidergeselle | – czeladnik krawiecki | |
| Schneiderin | – krawcowa | |
| Schreiber | – pisarz, kopista | |
| Schuhmacher | – szewc | |
| Schuhmachergeselle | – czeladnik szewski | |
| Schuhmachermeister | – mistrz szewski | |
| Schullehrer | – nauczyciel szkolny | |
| Speditionsarbeiter | – robotnik spedycyjny | |
| Stallmacher | – stajenny? | |
| Stellmacher czy Stelmach | – kołodziej | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Tagelöhner | – robotnik dniówkowy | |
| Tagelohnerin | – robotnica dniówkowa | |
| Tagelöhnerin | – wyrobniczka | |
| Translator beim hiesigen Landgericht | – Tłumacz w miejscowym Sądzie Rejonowym | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Unterstützungsempfängerin | – kobieta żyjąca z zasiłku, pomocy socjalnej (od urzędu lub prywatnej) | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| verwalter | – zarządca, administrator | |
| Vogt | – wójt | |
| Vogtfrau | – żona wójta | |
| – | ||
| – | ||
| – | ||
| Weichensteller | – zwrotniczy (na kolei) | |
| Werkarbeiter | – robotnik w zakładzie przemysłowym | |
| Wirth | – gospodarz | |
| Wirthstochter | – córka gospodarza | |
| Wirthin | – gospodyni | |
| Wirtschafterin | – pomoc domowa, gosposia | |
| Wirthssohn | – syn gospodarza | |
| – | ||
| Ziegelarbeiter | – robotnik w ceglarni | |
| Zimmermann | – cieśla | |
| – | ||
| – |
dożywotnik, wycużnik, wymiernik, wymownik. I to właśnie te dawne słowa
są polskimi odpowiednikami niemieckiego słowa Altsitzer
Zależnie od rejonu kraju używano następujących określeń: dożywotnik,
wycużnik, wymiernik, wymownik – gospodarz „na emeryturze”, który z racji
wieku przekazał gospodarstwo dzieciom w zamian za dożywotnie utrzymanie
(dożywocie, wycug, wymiar, wymowę), często na podstawie spisanej umowy
notarialnej, dokładnie opisującej owe świadczenia.
Inne niemieckie określenia, z którymi się spotkałam: Ausgedinger,
Auszügler.
Scheuerwärter i Scheuermeister to dwie nazwy tego samego zajęcia czy zawodu. W dzisiejszych czasach nazywano by go magazynierem.
Jüngling – kawaler
wdowa [Wittwe]
begraben - pochowany/a
Jungfrau - panna
Kind – dziecko
niezamężna [ledige]
Syn małżonków [Eheleute]:
gemeinsamen - wspólnym
bei ihrem Ehemann - zamieszkała u swego męża
urodzony 13 [dreizehnten] października [Oktober] roku 1867 [tausend acht hundert sechzig und sieben]
24 [vierundzwanzigsten] sierpnia [August] roku 1872 [tausend acht hundert siebzig und zwei] w Dammer-Hammer [daszek nad m oznacza z pewnością mm]
Plotkowski'schen Eheleute - małżonków Płotkowskich
geboren - (w dowolnym tłumaczeniu "z domu"),
Verhe(i)ratet - zaślubieni
"Ledig" = Niezamężna
hat 7 geschwister(ma 7-ro rodzenstwa)
Sohn - syn
kath. [katolik]
Syn zmarłego [verstorben]
teść [Schwiegervater]
(płci) męskiej [Männlich] – skrót: Männl.
martwo urodzony [Totgeboren] – skróty: Totg. oraz Totgeb.
Jak to zwykle bywało przy martwych porodach, dzieci nie otrzymały imion.
Wilhelm Victor /dwuimienny [zweinamig]
gestorben - zmarł
proboszcz [Propst]
archiprezbitera [Erzprister]
Organizacje niemieckie:
Deutsches Frauenwerk Mütterdienst - Niemiecka Kobieca Sluzba dla Matek. Organizacja Kosciola Ewangelickiego zalozona na poczatku lat 30-tych w Niemczech.Nastepnie wciagnieta przymusowo w struktury NSDAP. Zajmowala sie pomoca w edukacji i oswiacie kobiet majacych dzieci.Po wojnie juz wolna od Ideologii Nazistowskiej pomagala rowniez uchodzcom z roznych krajow.Chyba istnieje do dzis. Archiwum Tajne w Berlinie posiada dokumenty z ich dzialalnosci.
data zapowiedzi (Datum der Aufgebote).
Ev. = Evangelische
pierwszego [ersten] lutego
sołectwa [Schulzen Amts]
powiat [kreis]
Freivogtei (woitostwo)
Gutsbezirk = okreg majatku
Górnym Śląsku [Beuthen O/S]
okręg urzędowy [Amtsbezirk]
USC [Standesamt]
Oberförsterei - Nadleśnictwo
die Landwirtschaft to rolnictwo lub gospodarstwo wiejskie
Aufnahmsschein - Bilet wstępu - czyli przepustka (?)
Aufnahmsschein (Aufnahmeschein)- dowód przyjęcia w tym wypadku do ubezpieczalni
biuro meldunkowe (urząd meldunkowy; Einwohner-Meldungsamt),
PTG [1]
